16نشانه كه وقتش رسيده شغلتان را ترك كنيد
به گزارش خبرنگار ادبيات انقلاب اسلامي؛ "علي محمد مودب" امروز خودش را در عرصه ادبيات انقلاب اسلامي تثبيت كرده است. او به حق يكي از علمداران شعر ادبيات انقلاب اسلامي است. چرا كه از او كارهاي زيبايي شنيده ايم و خوانده ايم. استاد مشاور پايان نامه ي او «دكتر قيصر امين پور» بوده است كه اين مصاحبه ي خواندني را به همراه عكسهاي نابي از قيصر تقديم حضورتان مي كنيم.
فارس: از آنجايي كه شما يكي از خوبان پارسي‌گوي دهه اخير هستيد و همچنان در حال رشد، حس مي‌كنم از لحاظ شعري به «دكتر قيصر امين‌پور» نزديك هستيد. به همين دليل خدمتتان رسيديم. اولين ديدار و گره نگاه شما و دكتر قيصر امين‌پور كجا بود؟
در سوال شما يك لطفي بود كه شامل حال ما نمي‌شود! اين كه ما نزديك به قيصر باشيم و هستيم، لطف شماست؛ ولي من شعر را شخصي و غيرانجمني كار مي‌كردم و توفيق شاگردي ايشان را خيلي نداشتم كه دريغي است البته. و البته توفيق داشتم كه چند سال اخر عمرشان به طور پراكنده توفيق درك محضرشان را داشتم
فارس: در تربت‌جام كه بوديد را مي‌فرماييد؟
بله. ولي حتي در دوره‌اي كه تهران درس مي‌خواندم، باز هم اهل محافل نبودم تا اين كه با آقاي سيدرضا محمدي، آشنا شدم. سيدرضا، شاعر برجسته‌اي بود و در كنگره‌ها و محافل ادبي رفت و آمد مي‌كرد. ايشان واسطه آشنايي ما با خيلي از شاعران امروز شد، كه اولين بار قيصر را همراه با ايشان در پله‌هاي نشريه سروش جوان ديدم.
فارس: سروش جوان يا نوجوان؟
سيدرضا «سروش جوان» بود و قيصر «سروش نوجوان». «سروش جوان» هم آن دوره متحول شده بود و تيراژ بالايي داشت.
فارس: چه سالي قيصر را آن جا ملاقات كرديد؟
نمي‌دانم، من حافظه تاريخي‌ام ! خيلي هم خوب نيست.سال هشتاد هشتاد و يك بايد باشد
فارس: يعني شما اولين بار قيصر را آن جا ديديد؟
بله، آن جا اتفاقي بود و سيدرضا همان جا ما را به ايشان معرفي كرد. آسانسور خراب بود و قيصر در پاگرد داشت نفس تازه مي‌كرد. يعني مريضي و كسالت به او اجازه نمي‌داد سريع پله‌ها را بالا بيايد.
* از نظراتي كه قيصر در حاشيه كتابم نوشته بود ناراحت شده بودم
فارس: يعني بعد از تصادفي كه قيصر داشت؟
بله، چيزي كه خاص يادم مانده است اين است كه وقتي قرار بود كتاب اولم «عاشقانه‌هاي پسر نوح» چاپ شود، كارشناس كتاب «قيصر» بود. خدا رحمتش كند و توفيق ما بود كه ايشان كتاب ما را خوانده بود و حاشيه‌زده بود و نقدهايي نوشته بود و يك مسايلي را غلط گرفته بود. خلاصه به قول معروف به غرور جواني از نظراتي كه در حاشيه كتاب نوشته بود، ناراحت شده بودم. رفته بودم آنجا براي بحث همين كتاب، ايشان آنجا جلسه اي داشتند داخل اتاق،لاي در باز بود، و ديد كه من ناراحت شده ام. فوري بلند شد آمد و صدايم كرد و اتاق جلسات آنجا خالي بود دعوتم كرد و گفت بيا چند دقيقه با هم بنشينيم و شروع كرد به توضيح دادن اشكالات كتاب كه در حاشيه نوشته بود و شروع كرد قبل از اينكه من بگويم جواب جوابهاي مرا داد. آقاي زهير توكلي هم بودند، من ديدم واقعا قيصر آدم بزرگي است. هوشمندي و فراست قابل تحسين داشت و خلق كريمي.
* قيصر شخصيتي بود كه خُلق و دانشش انسان را به سوي خود مي‌كشاند
فارس: يعني مي‌گوييد كه قيصر علاوه بر اينكه شاعر خوبي بود، انسان وارسته‌اي هم بود؟
بله، محبوبيتش بالا بود. انسان متواضعي بود. كنار يك شعر من شوخي‌اي كرده بود كه من آن را ديدم و ناراحت شدم.طبعا سوءتفاهم در ارتباط نوشتاري و خلاصه ارتباط غير ديداري پيش مي آيد، ولي عرض كردم با توضيحاتش و رفتارش به او ارادت پيدا كردم. اخلاق من اين طور نبود كه وقتي بزرگان را مي‌بينم،سريع دنبالشان راه بيفتم، بعضا پيش آمده بود برجستگاني را ديده بودم و در حالي كه بچه ها دنبال آن ها افتاده بودند من دنبال كار خودم بودم، ولي قيصر شخصيتي بود كه خلق و دانشش انسان را به سوي خود مي‌كشاند.
فارس: قيصر، استاد مشاور پايان‌نامه فوق ليسانس شما هم بوده است؟
بله در همان ديدار با ايشان تقاضا كردم كه ايشان استاد پايان نامه من بشوند، يك اشتباهي هم كردم كه فكر كردم چون ايشان بيماري و كسالت دارند بهتر است استاد مشاور باشند ولي بعد ديدم كه عملا ايشان خيلي بيشتر از استاد مشاور درگير پايان نامه من شد و وقت گذاشت. و اين يك دريغي شد براي من كه مي خواستم زياد اذيتشان نكنم ولي در عمل ماجرا طور ديگري اتفاق افتاد، خدابيامرزدشان مجبور بودم براي پيگيري كارهاي دفاعيه ام در ادارات دانشگاه به خاطر كمبود وقت به جاي ايشان امضا كنم و تلفني به خودشان هم عرض كردم كه با اجازه امضاي شما را جعل كرده ام!
فارس: خود قيصر هم در مراسم دفاع پايان‌نامه شما حضور داشت؟
طبعا بله!
فارس: دانشگاه امام صادق (ع) بود مراسم؟
بله.
فارس: از مراسم دفاع پايان‌نامه خود و حضور قيصر بيشتر برايمان بگوييد.
از قبل با ايشان هماهنگ كردم ولي روز دفاع متوجه شدم كه استاد آن روز به خاطر كسالت كلاس‌هاي خودش در دانشگاه تهران را نيز تعطيل كرده است. من هم با ساير اساتيد رايزني كردم كه جلسه فشرده برگزار شود تا ايشان اذيت نشوند ولي وقتي بهشان گفتم گفتند نه جلسه دفاعيه اعتبار شماست و بايد طول بكشد! هر چه بيشتر طول بكشد بهتر است و گفتند كه استاد شفيعي كدكني در جلسه دفاعيه من اين اعتقاد را داشتند و سعي كردند بحث شود تا جلسه طولاني شود. هر چه من گفتم شما كسالت داريد نپذيرفتند و خود ايشان هم در جلسه دفاعيه من همين كار را كردند و بحث را كش دادند و تازه بعد آن هم يك جلسه شعر مختصر و مفيدي با شعرخواني ايشان و چند نفر از بچه ها برگزار شد!
فارس: ورود قيصر در دانشگاه امام صادق(ع) چگونه بود؟
بچه‌ها خيلي استقبال كردند. جالب اين بود كه جلسه روز خاصي بود كه امكان داشت خيلي‌ها نيايند؛ من هم مثل بچه ها از امتحان هراس داشتم و تبليغ زيادي نكردم! ولي بچه ها خودشان باخبر شده بودند و جلسه شلوغي شده بود كه كلي استرس مرا بالا برد! حتي خيلي از بچه‌ها هم از بيرون آمدند. البته نمره ام صد شد، كه دو نمره به خاطر تحويل ندادن يك فرمي سر موقع كم شد و نود و هشت گرفتم، خدا حفظشان كند استاد دكتر احمد پاكتچي هم استاد داور بودند و خيلي به پايان نامه لطف داشتند و تعريف كردند، كه من فهميدم استرسم بي دليل بوده است! يادم هست قيصر آنجا غزل «دستور زبان عشق» را هم خواند.
فارس: عزيزي گفته اند قيصر جمال شعر انقلاب است و سيدحسن جلوه جلالي شعر انقلاب. كدام درست است؟
تعبير قشنگي است. سيد شورشي بود، برخوردهاي تند از ايشان روايت شده است و كتاب شعر جنگ و دفاع مقدس هم همين روحيه را بازتاب مي دهد
* قيصر و سيدحسن، هر دوي جلال و جمال را با هم داشتند
فارس: شيعه شورشي؟
بله! آقاي امين‌پور هم بيشتر اهل اعتدال بود و تعبيري كه فرموديد تعبير جالبي است. البته مايه‌هاي آن يكي رويكرد هم در شعر دوتايشان هست. نمي‌شود گفت آن كه جمال دارد جلال ندارد و هر دوشان هر دو را داشتند. همين‌ها باعث مي‌شد كه جاذبه و دافعه به جايي داشتند. خاطرم هست قيصر خيلي مهربان بود و بسيار حيا داشت و به جايش هم جذبه و شخصيت خاص خودش را داشت.
* تا چهلم قيصر بي‌اختيار مدام به گريه مي‌افتادم
فارس: شما ويژه‌نامه‌اي را بعد از فوت قيصر منتشر كرديد، تقريبا مي‌شود گفت اولين شماره نشريه راه به سردبيري «وحيد جليلي» كه دست ساخت حضرتعالي بود؟
من دبير ان ويژه نامه بودم، البته يك تيم بوديم. بچه‌هايي كه واقعا با شور و اشتياق و با گريه كار مي‌كردند. وقتي پسر عمويم شهيد شد؛ يادم هست خيلي سوگوار بودم. قيصر هم رفت همان طور متاثر شدم. شخصيت و محبت اين مرد جوري بود كه من خودم تا چهلمش همين طوري بي‌اختيار مدام به گريه مي‌افتادم. اين حس در خيلي از بچه‌ها بود. دور هم جمع مي‌شديم. گريه مي‌كرديم و در همان حالت دنبال اين ويژه‌‌نامه رفتيم و آن كار در آن فرصت اندك كار جامعي بود كه در مورد ايشان انجام شد و هنوز هم كم نظير است، چون ما با يك ايده كاملي نشستيم زندگي و شعر قيصر را موضوع‌بندي كرديم و سعي كرديم در مورد هر جنبه شخصيت ايشان يك مطلبي يا مقاله‌اي باشد كه از شعر نوجوان ايشان بگير تا شعر مذهبي تا برخوردهاي علمي و عملي و تدريس و فعاليت‌هاي سياسي.
فارس: فكر كنم مصاحبه قيصر را هم شما براي اولين بار آنجا آورده بوديد؟
در آن موقع تقريبا بله! البته كمي پيشتر البته بخشي از آن جايي چاپ شده بود؛ ولي ما مفصل‌تر آورديم. يك بسته جامعي درباره قيصر بود در آن زمان، همه جا هم قابل دفاع بود. ما چند برابر مطلب جمع كرديم و با گزينش به آن حجم رسيديم، مثلا از نكات جالب آن مصاحبه با آقاي دكتر ديناني بود.
فارس: كه محمدمهدي سيار انجام داده بود؟
بله.
فارس: اخوانيه براي سيدحسن حسيني گفته بود؟
بله، آقاي سيار آن مصاحبه را گرفتند. در رابطه با تصنيف‌هاي ايشان آقاي مبين اردستاني شاعر و منتقد خوب جوان نوشته، من تا حالا نديدم كه اين گونه به تصنيف‌هاي قيصر پرداخته باشند. واقعا تهيه اين مطالب در فرصت كوتاهي انجام شد. بچه‌هايي كه قيصر را دوست داشتند همت كردند و كار خوبي بود. در آن سوگواري دسته جمعي ما براي قيصر، خاطره همكاري بچه‌ها براي درآوردن نشريه با موضوع قيصر جالب بود. فكر كنم اولين عكس از مزار قيصر را هم ما منتشر كرديم. از آل‌كثير خواهش كردم كه برود و عكس مزارش را بگيرد سعي كرديم حتي‌الامكان كار جامعي باشد. بچه‌هاي زيادي همكاري كردند. حتي از تابلويي كه در ورودي شهر ايشان بود عكسي گرفتيم و منتشر كرديم. به زادگاه شاعر بسيجي قيصر امين‌پور خوش آمديد. زمان حيات ايشان اين تابلو نصب شده بود.
* با تابلوي "به زادگاه شاعر بسيجي قيصر امين‌پور خوش آمديد" قيصر در يك شهر كوچك ديده شده بود
فارس: البته يك تابلوي رنگ و رورفته‌اي بود؟
ولي خوب بالاخره بود. يعني اين كه ما هستيم. اين مهم بود كه قيصر در يك شهر كوچك ديده شده بود. خيلي از حرف‌هايي كه خيلي‌ها مي‌زنند و حالا مد هم هست بعد از اينكه هر كسي فوت مي‌كند، مي‌گويند درست شناخته نشده است! اين حرفها در يك جو احساسي گفته مي شود و متاسفانه جواب هم داده نمي شود.به نظرم سيستم فرهنگي مملكت در حد خوبي به قيصر احترام گذاشت البته اي كاش بهتر از اين مي بود. از همين تابلوي ساده بگيريد در يك شهر كوچك تا مثلا حضور ايشان در فرهنگستان زبان و دانشگاه تهران يكي از بهترين مراكز علمي كشور و ... حتي در زمان زندگي ايشان بنياد دفاع مقدس به نام ايشان و با امضاي زيباي خودشان به جوانها جايزه داد كه من خودم يكي از برندگان اين جايزه بودم
* زمانه ي قيصر او را شناخته بود و عقلاي راست و چپ و ميانه به قيصر احترام مي گذاشتند
فارس: زندگي حافظ‌‌واري داشت قيصر.
البته سوءتفاهمات هست؛ مشكل‌ها هست. آدم بي‌ادبي در مسير پيدا مي‌شود؛ ولي مجموعا قيصر را قدر مي‌دانستند و زمانه قيصر او را شناخته بود؛ و چون در فرهنگستان بين آن آدمهاي بزرگي كه آنجا بودند، علي‌رغم جواني وارد شد و محترم بود.شعرشان در كتابهاي درسي هم آمد، آدمهاي بي‌ادب هم هميشه بالاخره هستند؛ بعضي جاها هم شايد ممكن است حساسيت‌هاي خودش را داشته باشد. و يا اشتباهاتي اتفاق افتاده باشد كما اينكه خود ايشان تعبيري نزديك به اين گفته بود كه جريان حوزه‌هنري شايد يك بخشي‌اش هم به خاطر زود رنجي ما بوده است. به هر حال مجموعا قيصر عزيز بود و در زندگي و مرگش عزيز است. روز فوت قيصر همه روزنامه‌ها سوگوار قيصر شعر انقلاب بودند. عقلاي راست، چپ، ميانه و ... يعني محبوبيت قيصر خيلي مشخص است. به قيصر احترام گذاشتند.
فارس: با توجه به اين كه شما مديريت موسسه شهرستان ادب را به عهده داريد، در اين فضا درصدد اين نيستيد كه يك «يادنامه» براي قيصر امين‌پور دربياوريد؟ كه همه نگاه‌هايي كه در نشريه راه بود و به خوبي شما از پس آن برآمده بوديد در اين كتاب يادنامه‌اي كه ان‌شاءالله بتوانيد دربياوريد باشد؟
اين ديگر به سياست‌گذاري موسسه وابسته است. در اين موسسه ما سعي كرديم به سراغ زندگان برويم. براي بزرگان اين چنين كار مي شود. براي قيصر الان چندين شناخت‌نامه با سليقه هاي مختلف درآمده است.
* زيبايي شناسي قيصر بين قرابت و غرابت در رفت و امد است
فارس: جامع نيست اشكال هم دارند اين كتابها. منظورم اين است كه همه نگاه قيصر در آن متجلي نيست. مثلا يك كتاب آقاي محقق درباره قيصر منتشر كرده است كه البته آن هم از جهاتي خوب است ولي ... برويم سر شعرهاي قيصر. شعرهاي قيصر از «در كوچه آفتاب» و «تنفس صبح» چگونه است؟ بيشتر روي هم در «تنفس صبح» كه برگزيده «در كوچه آفتاب» و «تنفس صبح» است، نگاه و ايدئولوژي قيصر را چگونه مي‌بينيد.
بله حرف من اين است كه بالاخره كار مي شود،شايد بشود گفت ما زيبايي شناسي شعر قيصر را از خود ايشان ياد گرفتيم. ايشان بارها مي گفتند كه زيبايي‌شناسي ما شرقي ها بيشتر بر قرابت و تناسب و آشنايي مبتني است و زيباشناسي غرب بيشتر بر غرابت و شگفتي و ناشناختگي و اينها و ... . خودش هم توانسته بود بين اين دو حركت بكند. ايشان نيمايي را جدي گرفته اند و در نيمايي موفق ترين شاعري است كه شعر را به موسيقي زبان گفتار نزديك كرده در در عين اين اشنايي و انس موسيقيايي شعر ايشان در محتوا و در تماشاهايش شگفتي دارد و آشنايي زدايي،جاي خالي پر روي شانه، و از اين قبيل ؛ ايشان غزل هم به طور جدي گفته اند ولي خيلي از غزل‌هاي شاخص ايشان سنتي محض نيستند. يعني نگاه نو در اينها تاثير دارد. حتي در غزل‌هايشان حين حرف زدن، از زبان تا تصاوير، نوآوري‌هاي مبتني بر سنت در كارشان مشهود است. اعتدال شخصيتي كه داشتند، همين اعتدال در كارهاي ادبي‌اش است و خيلي خطر نمي‌كردند و آهسته و پيوسته جلو مي‌رفتند. به تعبيري كه خود من - استغفرا...- وضع كرده ام! قيصر شاعري با حياي تكنيكي بالاست كه از اين نظر شعر ايشان به شعر حافظ نسب مي رساند!
فارس: البته هميشه اين‌گونه نيست. در بعضي مواقع اعتراض مي‌كند؟
بله ايشان جزء شاعران برجسته شعر اعتراض است. عدالتخواهي را رها نكرد. اول كار تا آخر كار انقلابي بوده است و عدالتخواه. شعر معروف سيد حسن حسيني يعني ( بيا عاشقي را رعايت كنيم/ ز ياران عاشق حكايت كنيم ) را مي توان در ادامه تضمين همين شعر در كتاب دستور زبان عشق قيصر خواند،( رعايت كن آن عاشقي را كه گفت/ بيا عاشق را رعايت كنيم)
آن عاشقي همان عاشقي است كه سيد حسن حسيني گفته است، اين اشاره‌اي خاص دارد بر عاشقي آنها كه خونين سفر كرده‌اند و سفر بر مدار خطر كرده‌اند.!
اين چنين عاشقي و شور باز هم در دستور زبان عشق هست آن جا كه مي گويد:
از آن كبوترهاي بي پروا كه رفتند/ يك مشت پرجا مانده بر بام رسيدن
كه ياد كرد جنگ و جبهه و عدالتخواهي است، حالا البته ايشان در اين كتاب در لفافه مي‌گويد يعني مثل كتابهاي اولش مثل تنفس صبح نيست كه بگويد:
(بيا اي دل از اين جا پر بگيريم/ ره كاشانه‌اي ديگر بگيريم.
بيا گمگشته خونين خود را / سراغ از لاله پرپر بگيريم.)
و نظر ايشان درباره هنر هم در غزل( اين حنجره ،اين باغ صدا را نفروشيد )هنوز همان است كه در منشور هنر امام متجلي است و شاعراني مثل قيصر با آن نگاه بيعت كرده اند، سوال ايشان از روشنفكري، درباره بايكوت دفاع مقدس رساترين نمونه در نوع خودش است، و طنين صداي عزيز ايشان در تاريخ ادبيات ايران مانده است كه ( ما كه اين همه براي عشق/ آه و ناله دروغ مي كنيم/راستي چرا در رثاي بي‌شمار عاشقان -كه بي دريغ- خون خويش را نثار عشق مي‌كنند، از نثار يك دريغ هم دريغ مي‌كنيم؟)
* نمي‌شود وجود قيصر را از انقلاب جدا كرد
فارس: شعر قيصر را در فضاي نقد و اعتراض چگونه مي‌بينيد؟ ايشان يك شاعر عدالتخواه است و جزء شاعران برجسته اين حوزه است.
وقتي كه قيصر از دنيا رفت محمد رمضاني فرخاني پيغام داد كه:( نسل اعتراض انقراض يافت/ راستي زوال من چرا چنين؟)
خوب قيصر جزء شاعران انقلاب اسلامي است و انقلاب اسلامي يكي از مهمترين ويژگي‌هايش عدالتخواهي موحدانه است و نمي‌شود وجود قيصر را از انقلاب جدا كرد، اين شاعر با رويكرد خودش هميشه در جستجوي عدالت است.
فارس: ظاهرا يك عده از دوستان شاعر به همراه شما به ديدار قيصر رفته اند؟
بله و فيلمش هم هست. ولي متاسفانه در دسترس ما نيست! در آن ديدار از عشقشان به امام گفتند كه مهدي سيار گزارش خوبي از آن ديدار نوشته است. قيصر شاعران را مي‌پذيرفت. و ما به قيصر ارادت داشتيم. البته من خودم به ملاحظه بيماري‌شان زياد نمي‌رفتم و ابا داشتم از اينكه اذيتشان كنم. ولي با وجود اين دو سه باري رفتم منزلشان. يك بار يادم است سر شب در شهر مي‌گشتم و خيلي هم به دليلي دلتنگ بودم ، زنگ زدم به ايشان و كمي تلفني صحبت كرديم، ايشان متوجه حال من شد و اصرار كردند كه بيا منزل ما و من گفتم: استاد شما سرتان شلوغ است و مزاحم زياد داريد ، ولي من امشب خيلي دلتنگم و دوست دارم به ديدار شما بيايم. خدا بيامرزد كه گفت:«اين حرفا چيه پا شو بيا». گفتم كه نيم ساعت ديگر مي‌رسم. رفتم و تا ديروقت منزلشان بودم از خاطراتش گفت و نقاشي جواني‌اش را نشانم داد و دست نوشتههاي حسين منزوي را آورد و خواند و ...
* گفت اين بنده خدا برداشته هفتاد هشتاد درصد مطلب مرا دزديده
فارس: دست نوشتههاي منزوي چه بود؟
يك نامه‌اي خدابيامرز حسين منزوي براي ايشان نوشته بود،درباره اينكه منزوي آمده بود دانشگاه تهران ديدن قيصر راهش نداده بودند، يك نقاشي‌اي هم قيصر در جواني از دكتر شريعتي كشيده بود كه درباره آن حرف زد. يك مقاله اي از يكي از مدعيان نقد ادبي امروز آورد كه جا به جا دور مطالب خط كشيده بود و مطلبي از خودش را آورد كه ببين اين بنده خدا برداشته هفتاد هشتاد درصد مطلب مرا دزديده و گفت كه زنگ زدم به ايشان و به تعبير امروزي حالش را گرفتم!، خيلي صحبت‌هاي پراكنده شد. در اين فضايي كه واقعا دلم گرفته بود من را دلداري مي‌داد. از جواني خودش و مشكلاتش گفت و آخر شب هم با بدرقه ايشان تا كنار بزرگراه من برگشتم به دانشگاه. با لباس راحتي آمد بيرون و مرا بدرقه كرد و از آنجا يادم مانده كه چقدر تكيده و ضعيف شده بودند، تازه آن موقع از بهترين ايام ايشان بعد از بيماري بود.
فارس: چند ساعت با استاد بوديد؟
دقيقا يادم نيست. خيلي براي بچه‌ها وقت مي‌گذاشت و گاهي اوقات كه زنگ مي‌زدم، و پيغام مي گذاشتم هر جوري بود پيدايمان مي‌كرد.
فارس: خودش؟
بله، مثلا من توي خوابگاه بودم به منزل ايشان زنگ زدم و چند دقيقه بعد از خوابگاه خودمان به خوابگاه دكتري دانشگاه رفته بودم. جالب بود به سه چهار تا خوابگاه زنگ زده بود و گفته بودند فلاني رفته فلانجا و همين طور خوابگاه به خوابگاه زنگ زده بود و رسيده بود به خوابگاه دكتري. آن جا يكي از رفقا تلفن را برداشته بود. دوستم اول خيال كرده بود كه آقاي مهدي عابدي يكي از رفقاي شاعرست كه دارد با او شوخي مي‌كند. و سربه سرشان گذاشته بود كه قيصر گفته بود من امين پور هستم با فلاني كار دارم ، دوستم جا خورده بود و...
اينها ويژگي ايشان بود و اين كه پير نبود ولي پير شده بود. پدر شده بود و با نحله‌هاي فكري مختلف، برخورد خيلي درستي داشت. حالا ماها كه دلبستگي‌مان به ايشان خاص بود. يعني قيصر آدمي بود كه معلم بود و آدمهاي متفاوت را مي‌پذيرفت و برايشان وقت مي‌گذاشت و همچنان كه براي ما وقت مي‌گذاشت براي جوانهاي نوگرايي كه گونه‌اي ديگر هم بودند وقت مي‌گذاشت و قيصر خلقش اين بود كه به انواع سليقه‌‌هايي كه در اجتماع هستند. خيلي محبت داشت. ولي اين كه هركدام از ماها بخواهيم ايشان را مصادره كنيم. اين درست نيست، قيصر خودش بود، يك شاعر استاد شيعه انقلابي معترض و با قرائت خودش و ويژگي‌هاي خودش، استاد دانشگاه تهران و ...
ممكن است من هم نقدهايي به ايشان داشته باشم، ولي نمي شود گفت مثل كس ديگري بود ايشان مثل خودش بود. مرد يگانه اي بود، ولي خوب يك تلاش‌هايي از هر طرف مي‌شود تا يك رنگي به قيصر بزنند و مناسب سليقه خودشان يك قرائتي از قيصر داشته باشند. اين درست نيست كه من بگويم كه قيصر يكي بود مثل من و ديگري بگويد مثل من بود و ...
فارس: ولي قيصر بي‌رنگ و ريا بود.
بله اما از هر طرف هر كس سعي مي كند كه او را مصادره كند، اين اتفاق خنده‌داري است. البته اين اتفاق نمي‌افتد، چون ويژگي‌هاي شخصيتي خودش را دارد ولي بالاخره ما بايد خنده‌دار بودن تلاش‌هاي دو طرف را هم به آن ها گوشزد كنيم!
* قيصر از نامردمي‌ها و از كساني كه نام حزب‌الله و انقلاب را خرج خودشان مي‌كردند آزرده بود
فارس: در بيانيه اي جريان روشنفكري درباره قيصر گفته بود كه قيصر شاعر بيلبوردهاي شهرداري است و اتفاقا آقاي جليلي اين را در نشريه «راه» هم چاپ كردند، اين نگاه را چه طوري مي‌بينيد؟
در آن مورد كه قيصر با همه تعامل مي كرد، من جوانها را عرض كردم، قيصر با بعضي از آدم بزرگ‌ها دعوا هم داشت من آن چيزي كه عرض كردم در سن خودم را مي‌گويم جوان بوديم و اين گونه و با انواع و اقسام جوانهاي دانشجو ايشان خيلي مهربان بود. مثلا شايد با طيف ما با بعضي از بزرگترهاي منتسب به طيف ما دعوا داشت و با بزرگترهاي منتسب به آنها نيز شايد دعوا داشت. ايشان خيلي كم در مورد كسي حرف مي‌زد خيلي كم. يكي دو بار اما من ديدم كه يكي از همين كساني كه در ادبيات به واسطه اسلام و انقلاب نان مي‌خورد را ذكر كرد و به او تعريض داشت و واقعا هم تعريضش درست بود. مي گفت اين آقاي... مي خواهد همه سنگرهاي اسلام را تنهايي حفظ كند. شايد ما با يك نگاه بگوييم مثلا اين آقا بچه حزب‌اللهي است اما هر بچه حزب‌اللهي براي خودش كسي است و هر كدامشان جداگانه شخصيتي دارند با تمايزات خودشان، اينها را نمي‌شود ذيل يك نام برد، اين نام گذاري ها بعضا مشكل ايجاد مي كند، مثلا مي گوييم بچه هاي فلان مجله و با اين مارك همه را مي شناسانيم ولي اينها هر كدامشان يك نفر هستند! كسي هست كه از اين امكانات سوء‌استفاده مي‌كند و حذفي و تكفيري با ديگران برخورد مي‌كند. يكي هم هست خلقش اين گونه نيست. مثلا ما همه بچه شيعه هستيم ولي خوب بچه شيعه داريم تا بچه شيعه! قيصر از اين نامردمي‌ها و بخشي از اين كساني كه نام حزب‌الله و انقلاب را خرج خودشان مي‌كردند آزرده بود. اتفاقا آن مورد خاص يكي از سرشناسان اين جماعت تكفيري ادبيات است!
فارس: كساني كه به نام دين سر دين را بريدند!
بله، خب به آدمهايي از يك جريان نقد داشت و با بخشي از همين‌ها دوست بود. مخصوصا به خاطر ويژگي پدري و استادي كه داشت با جوانها از هر گونه اي رابطه خوبي داشت.
فارس: كسي كه از شاعران پا جا ي جاي قيصر گذاشته باشند را نام ببريد. افرادي كه با شما دوست هستند؟
راه قيصرها پر رهرو است. يعني ما الان شايد شاعر مهمي نداشته باشيم كه مثل شاملو شعر گفته باشد، ولي كلي شاعر مطرح داريم كه بالاخره رنگ و بوي شعر قيصر را دارند حالا شاملو هم آدم بزرگي است از لحاظ سواد و مطالعات ادبي و ... منتها اين قدر مشرب شعري‌اش پيرو ندارد ولي قيصر دارد. بچه‌هاي جوان خودمان راه قيصر را ادامه مي دهند
فارس: مثلا كدام شاعران؟ چند نفر نام ببريد.
همين بچه‌هايي كه الان شعرهايشان مطرح است از آقاي سيار بگير تا بچه‌هايي كه در شهرستان ها هستند رنگ و بوي قيصر را دارند حتي رباعي قيصر وار من ديدم كه بچه‌ها دارند خيل جدي كار مي‌كنند. آقاي محمد حسين نعمتي، نيمايي بعد از قيصر انرژي تازه‌اي گرفته و بچه‌ها دارند بسيار اين نوعي شعر مي‌گويند. اين خيلي جالب است. چرا آدمهاي ديگر اين اقبال را پيدا نكردند. اينها برمي‌گردد به جوهري كه در شخصيت يك آدم هست. يعني مجموعه ويژگي‌هاي شخصيتي يك انسان هست از فكرش، از توانمندي ادبي‌اش و عواطفش كه بالاخره راهشان بيشتر رهرو دارد. آخرين ديدار ما در خانه هنرمندان بود و ايشان تاكيد مي كرد كه هماهنگ كنيد و به قول معروف با خانواده بياييد طرف ما! و من طبق معمول مي گفتم كه زحمت مي شود و ايشان تاكيد مي كردند كه نه بياييد، عمرها وفا ندارد و ...
فارس: و در پايان يك خاطره خاص؟
روزهاي نمايشگاه كتاب تهران بود،من خسته و تشنه از گردش در نمايشگاه رسيدم به غرفه دفتر شعر جوان و خانه شاعران، قيصر آن جا بود، تازه از بيماري كليه( به گمانم ناراحتي پس از پيوند) قدري رها شده بود، سلام و عرض ارادت و گفتگويي كرديم درباره نثرهاي كهن، قيصر از حافظه، فهرستي از كتابهاي كلاسيك ادبيات فارسي به من داد و بعد هم بن هاي كتاب خودش را ! كتاب‌هايي كه قيصر به من هديه داده است و برايم خريده است، تعداد معتنابهي هستند. واقعا حس برادري داشت و آدم هم مي پذيرفت اين رفتارها را ، حس محبت و شفقتي كه داشت ايشان به ما اجازه مي‌داد كه به او نزديك شويم.خواستم آب بنوشم آبسرد كني بود و ليوان هايي، روي هر كدام اسمي نوشته شده بود، قيصر ليوان خودش را تعارف كرد، و چند نفر با خنده با هم گفتندكه : ليوان قيصر عمومي است! اين در حالي بود كه ايشان تازه از بيماري كليه قدري رها شده بود!
منبع : سايت فارس نيوز
براي مشاهده اشعار قيصر امين پور كليك كنيد
براي مشاهده اشعار علي محمد مودب كليك كنيد