72

سوال : با سلام
لطفا در مورد جناس و ايهام در ادبيات با ذكر مثال توضيح دهيد
14 ساله
سوم راهنمايي پاسخ : سلام دوست عزيز
جناس يعني يكسان يا شبيه بودن صداهاي سازنده دو كلمه كه معني هاي متفاوت دارند. مثلا
گلاب است گويي به جويش روان همي شاد گردد ز بويش روان
كه روان در مصرع اول به معني روان و جاري بودن و در مصرع بعدي به معناي روح و جان است. البته جناس انواع متفاوتي دارد كه اگر به دانستنشان احتياج داري بايد دوباره به من بگويي. اما ايهام!
ايهام استفاده كردن از واژه اي است كه لااقل دو معني داشته باشد كه يكي به ذهن نزديك باشد و ديگري را بعد از فكر كردن به خاطر بياوريم مثلا:
بي مهر رخت روز مرا نور نمانده است وز عمر مرا جز شب ديجور نمانده است
كلمه مهر در اولين نگاه به معني محبت فهميده مي شود اما معني ديگر آن خورشيد است كه آن هم معني زيبايي به شعر مي دهد. به اين ترتيب ايهام شبيه يك جور بازي است كه ذهن از دنبال كردن آن لذت مي برد.

سوال : خوي به چه معناست

پاسخ : سلام دوست عزيز
اگر شاهنامه را خوانده باشي حتما متوجه شدي كه فردوسي اين واژه را به معناي عرق به كار برده است. مثلا:
يكي مغفري خسروي بر سرش خوي آلوده ببر بيان در برش

البته در كاربرد عمومي آن را به معناي خلق هم به كار مي بريم اما حدس مي زنم همان معناي شاهنامه مورد سوالت بوده است.