31

سوال : با سلام
آيا در اين مصراع ( زنادان بنالد دل سنگ و كوه ) فاعل وجود دارد . براي دانش آموزان ابتدايي
با تشكر فراوان پاسخ : با سلام خدمت شما خواهر گرامي
در اين جمله ما « گروه نهادي » يا « گروه فاعلي » داريم. « دل سنگ و كوه » گروه نهادي يا فاعلي است. اما فرموده‌ايد كه براي بچه‌هاي دبستان . به هر جهت بايد طوري به آن‌ها مفهوم گردد، كه فاعل يا نهاد جمله مي‌تواند يك اسم ، يك ضمير يا حتي گروهي از كلمات باشد و فقط در ذهن آن‌ها به عنوان مثال علي و حسن و رضا را كننده‌ي كار معرفي نكنيم. در ضمن بايد توجه داشت كه نهاد يا فاعل يك جمله مي‌تواند يكي از اين حالات باشد : « 1ـ كننده‌ي كار 2ـ پذيرنده‌ي كار 3ـ پذيرنده‌ي يك صفت يا حالت 4ـ دارنده‌ي يك صفت يا يك چيز 5ـ صفت جانشين اسم يا موصوف »

سوال : چگونه مي توانيم مصدر مرخم را از بن ماضي در جمله تشخيص دهيم؟

پاسخ : /با سلام خدمت شما دوست عزيز و گرامي/
همانطور كه مي‌داني گاهي بن ماضي بعضي از افعال در معني مصدري يا اسم مصدري به كار مي‌رود كه بيشتر دستور نويسان از آن به عنوان « مصدر مرخم » يا مصدر بريده ياد كرده‌اند. ديد : ديدن --------- نشست : نشستن --------- صلاحديد : صلاح ديدن / بهترين راهي كه شما مي‌توانيد انتخاب كنيد اين است كه در جمله خود ببينيد اگر به جاي بن ماضي خود فعل را بگذاريد و معنا تغيير نكند آنگاه كلمه مورد نظر « مصدر مرخم » است. اگر چه نشانه‌هاي ديگري هم وجود دارد مثل : بن ماضي دو فعل جداگانه با واو عطف مثل : داد و ستد ـ بن ماضي در آخر اسم يا كلمه ديگر مثل : بي چشم داشت ـ را هم مي‌توان مصدر مرخم ناميد... موفق باشيد